Wat is het antwoord op het lijden in het boeddhisme?

 

Binnen het boeddhisme gebruikt men een ander woord: Dukkha. Dat is moeilijk te vertalen. Het betekent dat in deze wereld alles vierkant draait. Het lijkt onmogelijk om blijvend voldoening te vinden. In deze tijd van overconsumptie hebben we al gemerkt dat onze poging om al onze wensen te vervullen op voorhand gedoemd is om te mislukken. We hebben nooit genoeg. Er is immers niets dat blijvend is. Alles glipt weg als zand tussen onze vingers. Er is nochtans één ding waar we op kunnen steunen: dit moment. Dit moment helder maken, en het constructief gebruiken voor jezelf en voor anderen is het pad naar sereniteit en openheid. De lucht is blauw. Het gras is groen. Als ik honger heb, eet ik. Als iemand anders honger heeft, geef ik hem iets te eten.

 

 

Is boeddhisme een godsdienst ?

Het boeddhisme wordt traditioneel aanzien als één van de grote wereldreligies. Maar is het inderdaad een religie? Daar zijn verschillende antwoorden op.

De Boeddhistische Unie van België heeft zich gebogen over de vraag of ze de erkenning van het boeddhisme zou aanvragen als godsdienst, maar heeft er uiteindelijk voor gekozen om deze aanvraag te doen als niet-confessionele levensbeschouwing:
“In dit tijdperk waar heel wat mensen op zoek zijn naar waarden en zingeving, stelt het boeddhisme een pad voor dat gekenmerkt wordt door een open ingesteldheid en tolerantie, en een praktijk die tegelijk spiritueel en rationeel kan zijn, ethisch en bevrijdend.
Aangezien deze praktijk niet bepaald wordt door een specifieke filosofische of religieuze overtuiging, worden de centra zowel door atheïsten als door gelovigen en agnosten bezocht.   
Het boeddhisme erkent geen boven alle mensen staand opperwezen, noch een in Heilige boeken geopenbaarde Waarheid. Het vormt in de eerste plaats een levenswijsheid die stoelt op de persoonlijke ervaring, het schuift geen enkel dogma naar voren. Het boeddhisme impliceert geen metafysische optie, maar verwerpt er ook geen…”.

Het boeddhisme is dus geen godsdienst. Maar is het een religie? Dat hangt af van de definitie die men hanteert. Eén van de definities is de volgende. Religie is een attitude ten opzichte van het ongeconditioneerde. Dit is een belangrijk element in het boeddhisme. Het wil immers een antwoord bieden op de grote levensvragen. Waar kom ik vandaan? Waarom ben ik op deze  wereld? Wat ben ik? Door diep naar binnen te kijken, worden deze vragen duidelijker. Soms kan dit een heel sterke ervaring zijn. Dat noemt men een verlichtingservaring of ontwaken.   

 

Waarom is er een altaar met een boeddhabeeld, kaarsen en gezang?

Boeddha mediteerde een lange tijd alleen in het woud. Hij maakte geen gebruik van een altaar of ceremonies. Het was zijn doel om los van alle tradities zelf een antwoord te vinden op de grote levensvragen. Ook nu is het mogelijk om te mediteren zonder symbolen, woorden of muziek. Een belangrijk deel van onze praktijk bestaat eruit om zonder uitwendig hulpmiddel of vorm te mediteren. Zittend in stilte op een kussen kijken we met halfopen ogen naar de grond.  We hebben ook fysieke oefeningen (buigingen) en energieoefeningen die los staan van ceremonie. Maar als we de meditatieruimte binnenkomen (Dharmakamer) dan buigen we naar het boeddhabeeld op het altaar. De betekenis hiervan is dat we buigen naar ons eigen potentieel. Onze kleine ik buigt als het ware naar onze grote ik. En als we Kwan Seum Bosal zingen, dan richten we ons niet tot de Boddhisattva van de Liefde en Mededogen, maar wel naar onze eigen geest waarin we onvoorwaardelijke vriendelijkheid en liefde willen laten groeien. Het blijkt dat gebruik maken van dergelijke symbolen vele mensen helpt bij meditatie. In onze cultuur is dat wel even wennen, maar ook dat is boeddhisme. Al onze ideeën loslaten, en het simpelweg doen. Dit is al een belangrijke stap.

 

 

Jezelf helpen of anderen helpen?

 

Dit wordt soms voorgesteld als een keuze tussen het ene of het andere, alsof het elkaars tegengestelden zouden zijn. Maar dat is niet zo. Als je teveel gefocust bent op je eigen behoeften, dan word je snel gefrusteerd. Het is immers onmogelijk om altijd te krijgen wat je wilt. Maar als je alleen aan anderen denkt, loopt het ook fout. Om iets te kunnen betekenen voor deze wereld, moet je natuurlijk ook zelf een stevige basis hebben. In die zin is jezelf helpen gelijk aan anderen helpen. Deze attitude aannemen maakt een heel verschil. Dan vind je veel gemakkelijker het evenwicht tussen je eigen behoeften en die van anderen.